लकडाउन, विद्यार्थी र अनलाइन शिक्षा
सुरेश पौडेल ।
विश्वभर महामारीको रूपमा फैलिरहेकाे काेराेना भाइरसले सबैलाइ अाक्रान्त बनाइरहेकाे छ । हालसम्म विश्वका २ सय बढि देशमा पुगिसकेको छ । अमेरिका जस्ताे विकसित देशमा त दिनप्रतिदिन हजाराैं कोरोना संक्रमित थपिदैं छन । र मृतक पनि उत्तिकै छन् । एक लमख बढिले ज्यान गुमाइसके । हाम्राे जस्ताे गरिब देशमा त झन त्यस्तै नहाेला भन्न सकिन्न ।
सरकारले चैत ११ गतेबाट लकडाउन सुरु गर्यो । २ महिना पुगिसक्दा पनि खुलेकाे छैन । दैनिक १ सय भन्दा बढि कोरोना संक्रमित थपिन्छन। ६ जनाकाे कोरोना संक्रमणकै कारण मृत्यु भइसक्यो। काराेना परिक्षण तिब्र गतिमा नहुँदा बिरामि भएर मरिसकेपछि मात्र रिपोर्ट आउँछ ।
छिमेकि देश भारतमा पनि काेराेनाले हजारौंको ज्यान लिएको छ । लाखौं संक्रमित भइसकेका छन् । रोजगारीको लागि भारत गएका नेपाली नागरिक घर अाइरहेका छन् । दिनमा हजारौं नागरिक भारतकाे सिमानामा अाइ उद्दारकाे निम्ति गुहार मागिरहेका छन् । उनिहरुकाे परिक्षण नगरेरै अा-अाफ्नाे स्थानिय तहमा लगिएकाे छ । उनिहरुकाे लागि उचित क्वारेनटाइन बनाइएकाे छैन । कतिपय नागरिक त राति भागेर घर जान बाध्य छन् । क्वारेन्टाइनको हालत भद्रगोल छ । सामाजिक न भौतिक दुरी कायम छैन । यस्ताे गर्दा झन काेराेना महामारी ठूलो रूप नलेला भन्न सकिन्न ।
कतिपय नागरिक त क्वारेन्टाइममै बसेकाे बेला कुटपिट गरेकाे पनि पाइएकाे छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय दैलेखले दैलेखमा मात्रै ४२ हजार नागरिक भारतबाट भित्रिने अनुमान गरेको छ । यदि यहि अनुमान लगाउने हो भने प्रदेशभर भारतबाट ३ लाख बढि नागरिक भित्रिनेछन् । यि सबैकाे काेराेना परिक्षण नगर्नेहाे भने के हालत हाेला ?
लकडाउन काे कारण खाद्यान्न काे संकट पनि पर्दैछ । पहिला सहरमा भन्दा बडढ गाउँमा सुरक्षित थियाे तर अहिले गाउँ पनि जाेखिमपुर्ण बनेकाे छ । लकडाउन थपिदै जाँदा एसइइ, ११ र १२ कक्षा लगायतको परिक्षा पनि राेकिरहेकाे छ । बिद्यार्थिले पढेकाे कुरा दिन प्रतिदिन भुलिरहेका छन् । घरमा बसेर सहरका विद्यार्थीले नेट इन्टरनेट र मोबाइलमा व्यस्त बनेका छन् । गाउँका विद्यार्थी गोठालो, मेलापात र घरधन्दामा व्यस्त छन् । चैत महिनाको पहिलो साता हुने भनेकाे एसइइ परिक्षा कहिले हुने हाे पत्तो छैन ।
सरकारले अनलाइनमार्फत शिक्षा दिने भनेर हल्ला फिँजिएको छ । तर सबै ठाउँमा अनलाइनकाे पहुँच पुगेकाे छैन। कर्णालीमा त वीरेन्द्रनगर बाहेक अन्यत्र सम्भव छैन । वीरेन्द्रनगरमा पनि विजुलि अनियमित छ । कर्णालीका अधिकांश स्थानमा फोन गर्नेसम्म नेटवर्क हुँदैन । कर्णालीका सबै विद्यार्थीहरू घर गइसकेका छन् । रेडियाेकाे माध्यामबाट कतै पढाइएको छ । त्यो पनि कतिपय स्थानमा रेडियो नै सुनिदैन । कर्णालीका गाउँका विद्यार्थीलाई कामको चटारोले रेडियो सुन्न पनि फुर्सद हुँदैन । सरकारले जेठ २० गतेसम्म लकडाउन ताेकेकाे छ । सबै मानिसहरु लकडाउन खुल्छ भन्नि अाशामा बसेकाे पनि चैत १८ गतेबाट हाे। दैनिक ज्याला मजदुरि गरिखाने हरु समस्यामा छन् । गरिवलाई वितरण गर्ने राहतमा पनि अनियमित भएको छ । लकडाउन खुल्न ४ दिन मात्र बाँकि छ । नखुलाउने भने सबै कामकाज ठप्प छन । २१ गतेबाट निजि विद्यालयले भर्ना अभियान सुरु गर्ने भन्ने हल्ला छ । सरकारी विद्यालय प्राय सबै क्वारेन्टाइन बनेका छन् । नयाँ शैक्षिक सत्र सुरु भएर त्रैमासिक परिक्षा सुरु हुनेबेला स्कुलमा भर्ना अभियान सुरु हुँदैछ। कस्ताे हाेला अबकाे पठन पाठन ? बिद्यार्थी ले पढेकाे सबै कुरा भुलिसक्ने बेला भैसक्यो ।
