चालु खर्च कटौतीप्रति कर्णालीका मन्त्रीको व्यङ्ग्य: “चालु खर्चले भवन बन्दैन”
सुर्खेत । कर्णाली प्रदेश सभामा कर्णाली प्रदेश सरकारले आर्थिक वर्ष २०७६÷०७७ का लागि ३४ अर्बभन्दा बढीको बजेट गत असार १ गते ल्यायो । झण्डै १३ अर्ब चालु खर्च सरकारले ल्याएको बताउँदै सत्तारुढ दल नेपाल कम्यनिष्ट पार्टी नेकपाकै सांसदहरुले चर्को आलोचना गरे ।
सामाजिक विकास मन्त्रालयलगायत अन्य मन्त्रालयले चालु खर्च बढाएको बताउँदै बजेट संशोधन गर्नुपर्ने र चाल खर्च घटाउनुपर्ने भन्ने चर्को आवाज उठ्यो । फलस्वरुप सरकार चालु खर्च कम गर्ने निष्कर्षमा पुग्यो र बजेट पारित भयो ।
बजेट पारित गर्दा जबरजस्ती चालु खर्च घटाउन लगाइएकोप्रति कर्णालीका मन्त्री सन्तुष्ट नरहेको बुधबार एक कार्यक्रममा प्रष्ट देखियो ।
एभरेष्ट क्लब, दैलेखले आयोजना गरेको प्रदेश स्तरीय सरोकारवाला निकायहरुबाट सल्लाह, सुझाव सङ्कलन कार्यक्रममा सामाजिक विकास मन्त्री दल रावलले सँगै रहेका १० जना प्रदेश सभा सदस्यलाई हेर्दै व्यङ्ग्य गरे, ‘‘चालु खर्चले भवन बन्दैन, चालु खर्चबाटै सचेतनामूलक अभियान सञ्चालन हुन्छन् ।’’ उनले यसो भनिरहँदा प्रदेश सभा सदस्य भने मुखामुख गर्न थाले ।
चालु खर्च घटाउनुपर्ने भन्दै सदनमा चर्को आवाज राख्ने प्रदेश सभा सदस्य बदम क्वारी बोहोरासँगै बसेकी अर्की प्रदेश सभा सदस्य कृष्ण शाह ( आचार्य)तिर हेर्दै मुस्कुराइन् । ‘‘कर्णाली प्रदेशमा महिला हिंसा छ । बालविवाह व्याप्त छ ।’’ मन्त्री रावलले भने, ‘‘म एकै वर्षमा सबै समस्या समाधान गर्न चाहन्थेँ तर जनचेतना अभिबृद्धि नगरिकन र महिला, दलित तथा पिछडिएका समुदायलाई आर्थिकरुपमा सबल नबनाएसम्म सकिँदो रहेनछ ।’’ उनले समाजका आपराधिक कुरीतिलाई समापन गर्न जनचेतनामूलक कार्यक्रम गर्नुपर्ने बताए ।
‘‘जनचेतनामूलक कार्यक्रम गर्न चालु खर्च नै चाहिन्छ । चालु खर्चबाट भवन बनाउन सकिँदैन । समाजको जनचेतना अभिबृद्धि गर्न चालु खर्चको आवश्यकता पर्छ ।’’ संसदमा चालु खर्च कटौती गर्न दबाब दिइएकोप्रति लक्षित गर्दै मन्त्री रावलले भने, ‘‘समाजको विकास गर्नु सबैभन्दा ठूलो कुरा हो ।
भवन बनाउनु र बाटो बनाउनु मात्रै विकास होइन भन्ने कुरा सबैले बुझ्न जरुरी छ ।’’ सामाजिक संघसंस्थामा काम गरेर लामो अनुभव सँगालेका मन्त्री रावलले आफ्नो अनुभव सुनाए । ‘‘एक ठाउँमा यस्तै तालिम दिन गइयो । तालिममा दिउँसो रमाइलो गर्ने समय भयो ।
कार्यक्रममा एक दिदिले देउडा गीत गाउनुभयो । देउडा गाएको खबर उनका श्रीमानले सुन्नु भएछ । अर्को दिन उहाँ तालिममा आउनु भएन । बरु उनका श्रीमान आए र भने दिनभरी देउडा गाउन लगाउने, अर्काको जोइ लिने भनेर उनका श्रीमानले हामीसँग विवाद गरे ।
मैले दुई घण्टा लगाएर काउन्सिलिङ्ग गरेँ । बल्ल–बल्ल उहाँले कुरा मानेजस्तो गर्नुभयो ।’’ मन्त्री रावलले कर्णाली प्रदेशका १० वटै जिल्लामा महिला हिंसा व्यापक रहेको बताए । ‘‘यसका लागि सामाजिक , सांस्कृतिक विभेदविरुद्ध युद्ध नै गर्नुपर्छ ।
जबसम्म महिलाहरु, दलितहरु आ र्थिक रुपले सशक्त हुँदैनन तबसम्म न्याय पाउने सम्भावना छैन । जबसम्म चेतना विकास गर्न सकिँदैन तबसम्म केही हुँदैन ।
समाजमा पढेकाले मात्रै गर्छन् भन्ने हाेइन बुझेका मान्छेले समाज रुपान्तरण गर्न सकिन्छ ।’’ उनले भने, ‘‘छुइकै प्रक्रियाबाट हामी जन्मेका हौं । उही आमालाई हामी छाउ बार्न लगाउँछौँ ।’’
उनले भने, ‘‘हामीले अझै समाजलाई बुझाउन सकेका छैनौँ ।’’ मन्त्री रावलले एनजिअो र आइएनजिओले मनलाग्दी गर्न नपाइने बताए । ‘‘स्थानीय र प्रदेश सरकारका आफ्नै प्राथमिकता छन् ।’’ उनले भने, ‘‘तिनै प्राथमिकताअनुसा र काम गर्नुहोस् । राज्यले चाहेको उद्देश्य परिपूर्ति गर्नेतर्फ अघि बढ्नुहोस् ।’’
