युवाको आँखामा सहिद ऋषि

भरत गौतम।

लाग्यो ‘हिरा’को बयान त सबै सबैले गर्छन् तर पाउन सजिलो छैन । वि.स.२०६४ सालमा म जम्मा ६ बर्षको थिएँ । त्यतिबेलाको घटनाको कुनै थाहा भएन । अलि ठुलो हुँदै गए । चिया गफ देखि किराना पसलसम्म चैत २६ अर्थात सहिद ऋषि शार्माको कुरा सुनिन्थ्यो ।

मलाई लाग्थ्यो उनि कुनै वैज्ञानिक,कलाकार हुन कि जस्तो । तर धेरै पटक नाम सुने जस्तो, हिराको नाम धेरै सुने तर बुझ्न समय लाग्यो । उनिहरूले बुझाउन नचाहेर हो या मैले बुझ्न नसकेर धेरै समय खुलदुलिमै बित्यो ।तर केही समयपछि उनको बारेमा बुझेँ र अझै खोज गर्ने मन लाग्यो । जस्तो सुनको महत्त्व थाहा पाएपछि आवश्यकता महसुस हुन्छ । र खोजी पनि हुन्छ ।

वि. स २०१८ साल माघ १५ गते सुर्खेत जिल्लाको पुर्वी इलाका पर्ने हालको सिम्ता गाउँपालिका साविकको घोरेटा गाविस सुर्खेतमा लिलाराम शर्मा र कुवारादेवी शर्माका छोरा स्वगिय ऋषि शर्माको जन्म भएको थियोे । प्राथामिक शिक्षा गाउँको स्कुलमा गरेका थिए भने उच्च शिक्षा अध्ययन गर्ने महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस नेपालगन्जमा कानुन बिषयमा भर्ना भए । पढदै गर्दा अखिलको सदस्य भई २०४० सालमा अखिलको बाँके सचिव भएर शर्माले नेतृत्व गरेका थिए ।

त्यतिबोला उनि जम्मा २२ बर्षका थिए । पञ्चायत विरूद्वको आन्दोलनमा ९ महिनाभन्दा बढी जेल जिवन विताएका शर्मा जेलामा पनि गलतलाई गलत हो भनेर पञ्चायतको बिरोध गर्थें आखिर युवा भनेको के हो ? यहि त हो । पुर्ण दक्षता देखाएको हुन्छ । गलतलाई गलत र सहिलाई सहि भन्न सक्ने गतिलो उदाहरण शर्मा त्यतिबेलै थिए ।

जतिवेला कुनैपनि पार्टीको भातृ संगठनमा लाग्नु भनेको ज्यान जोखिममा राख्नुसरह भएकै वेला शर्मा अखिलमा थिए । शर्मा जेलभित्रवाटै पञ्चायत विरूद्व विरोध गर्थें । मालेको जिल्ला कमिटी सदस्य हुदै पार्टी सचिव र एकिरणपछिको नेकपा एमालेको जिल्ला सचिव समेत बनेका युवा नेता शर्मा त्यतिबेला नै कुशल वक्ता र संगठन संञ्चालन गर्ने सक्ने लिडरका रूपमा चिनिन्थे ।

आज एक हुने भोलि फरक पार्टी हुने टुक्रिने परिपाटी भएको नेपाली राजनीतिक परिस्थितिमा पार्टि फुटेको विरोध होस् त चाहे माओवादीसँग स्थानीयस्तरमा मिल्ने र घटना रोक्ने कुरामा होस् कुनैपनि कुरामा अगाडि पर्ने शर्मा जस्तो नेता सायद कर्णालीले पाउन गाह्रो होला ।

कानुनमा स्नातक तथा राजनीतिकशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेका एक कुशाल प्रशिक्षक दर्शनशास्त्र र अर्थशास्त्रमा विशेष रूचि राख्ने स्वर्गीय ऋषि शर्माको जीवनी पढ्ने ज‍ो कोहि पनि अच्चम्मित हुन्छन। वास्तवमा अच्चमित पर्नुमा पनि त्यति ठुलो कारण छैन । यथार्यतामा अनौठो प्रस्तुति देखिन्छ । वास्तवमा नेतृत्व गर्नेको भुमिका कानुन निर्माणमा, प्रशिक्षण, अनुसन्धानमा हुनु पर्दछ ।

त्यसमा पनि लिडरसिप शैक्षिक योग्यताले अझै ठुलो भुमिका खेलेको हुन्छ ।निरक्षर नेपाली जनताको त कुरै छाडौ निरक्षर नेता र जनप्रतिनिधिको बिगबिगी देशव्यापी रूपमा भइरहेको त्यस तत्कालीन समयमा कानुमा स्नातक, राजनीतिकशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेका दर्शन र अर्थशास्त्रका कुशाल ज्ञाता त्यसमा रूचि भएका नेता र नेतृत्व पाउनु त्यतिबेला २०५०-०५५ तिर सामान्य र सरल थियन । पढ्दै नपढेका देखि लिएर नक्कली प्रमाणपत्रधारीहरू हाजिर लगाउने मात्र जाने र नाम मात्रका नेता र नेतृत्व देशमा फेसन बनिरहेको वेला शर्मा जस्ता एक डाइनमिक लिडर सुर्खेतले पाउनु सामान्य थिएन । अब उमेरका कुरा गरौं ६५-७०बर्षका बुढापाकाहरूको मात्रै सत्ता हो जस्तो गर्ने नेपालमा ३३ बर्षको उमेरमा शर्मा प्रतिनिधिसभामा सांसदमा उमेदवार बने हारजित त अाफ्नो ठाउँमा थियोे ।

अहिले कर्णाली प्रदेशसभाका कान्छा सांसद ३३ वर्षका छन । वि. स २०४९ सालको स्थानीय निर्वाचनमा शर्मा हालको सिम्ता अन्तर्गत पर्ने साविकको घोरेटा गाविस अध्यक्षमा निर्वाचित भए ।त्यतिबेला उनि जम्मा ३१ बर्षका थिए । हालको परिवेश हेर्ने हो भने नेपालका सात सय त्रिपन्न वटा स्थानीय तहहरूमा ३१ बर्षका प्रमुख खोजेर भेटिनै गाह्रो पर्छ । विविध क्षमता भएका शर्मा घोरेटा गाविसको अध्यक्षमा निर्वाचित भएको उनको जीवनको सफलताबाट आगामी दिनमा ३१ मात्र होइन २१ बर्षका युवाहरूलाई पनि स्थानीय तह हाक्ने उत्प्रेरणा मिल्छ ।अब अर्को कुरा गरौँ । वि.स २०५१ सालमा भएको मध्यावदी निर्वाचनमा सांसदको उम्मेदवार हुँदा उनको उमेर जम्मा ३३ बर्षको थियोे ।अहिले देशमा ३३ बर्ष बराबरका युवा नेता भेटाउन गाह्रो पर्छ ।

तर उनि त्यतिबेला पराजित भएपनि जनताकै विचमा रहे । फेरि वि. स २०५६ सालको निर्वाचनमा पनि उनिलाई नै पार्टीले टिकट दिएर सांसद उमेदवारी दिए । जतिबेला उनि ३७ बर्षका थिए । त्यतिबेला पनि उनि पराजित भए । उनका सहपाठिका अनुसार निर्वाचनको समिक्षाको बेला उनले भनेका थिए , ‘ जनताले मलाई यतिबेला परिपक्क ठानेका छैनन, जतिबेला परिपक्क हुनेछु त्यतिबेला म जनताबाट टाढा हुनेछु ।” यसको तात्पर्यले अर्थ लाग्छ, एउटा जो बुढापाका नेताको चलनले युवालाई अपरिपक्क ठान्नुमा उनको ब्यंग्य थियो । उनले भन्नखोजेको करा ।
एक कुशल वक्ता समेत रहेका शर्मालाई उनको इमानदारीता क्षमता र लगनशीलताकै कारणले वि. स २०६४ सालको संविधानसभाको पहिलो निर्वाचनको उमेदवारी पार्टिले शर्मालाई नै दिन लगायो । अर्को कारण प्रभावित हुनेहरू कम थिएन । त्यतिवेला पनि उनि जम्मा ४५ वर्षका थिए । अचेल उनका सहपाठीहरू भन्छन् चुनावमा शर्मामाले जित्ने सम्भावना अधिक थियोे ।

अर्को कारण उनिबाट प्रभावित हुनेहरू कम थिएनन । चुनावमा शर्मामाले जित्ने सम्भावना अधिक थियोे ।तर दुर्भाग्यवस निर्वाचन हुनु भन्दा दुई दिन अगाडि अर्थात २०६४ चैत २६ गते शर्मामा माथि आक्रमण भई शर्माको हत्या भयो । ” राम्रो मान्छेलाई कहाँ हुन दिने थिए र…. सोझो रुखलाई न सवैले काट्छन….”भने जस्तो भयो ।

बस् पछुतो , निराशा …. यस्तै यस्तै बाहेक केहि रहेन । नेपालको त्यसबेलाको समाजका एक कुशल युवा नेता,सुर्खेति जनताका युवा अभिभावक , राजनीतिकशास्त्र कानुन सबैको बारेमा जानेको बुझेको युवालाई आज युवाले सम्झनामा मात्र सिमित राख्नुपरेको छ । उबेला बुढापाकाहरूको राज हुनेबेला जम्मा ३०-३१ बर्षको युवा गाविस अध्यक्ष बनेका शर्मा पार्टीबाट राम्रो व्यक्ति ठहरिएरै अध्यक्ष भएको २ बर्षमा नै सांसद पदको उमेदवार बन्न लाएक मानिए ।

उनका सहपाठीका अनुसार एकताबद्ध तरिकाले पार्टी लाने उनको ठुलो जोड थियोे । बौद्धिकताका धनी शर्मा भौतिक रूपमा हेर्दा सामान्य देखिन्थे ।तर उनको जीवनी राम्ररी नियाल्दा म अनि हामी युवालाई नेतृत्व सम्हाल्न सक्ने उत्प्रेरणा मिलेको छ । शर्मा आज हाम्रो आँखामा सुर्खेतबाट हालको नेकपाको केन्द्रको नेतृत्व गर्ने मन्त्री लाएक योग्य थिए । उनि अाजको मितिमा मात्र ५६ बर्षको मात्र हुन्थे । तर हामीले अाज उनलाई सम्झनामा मात्र सिमित राख्नुपरेको छ । आजका युवाले स्वर्गिय सहिद ऋषि शर्माबाट धेरै सिक्नुपर्ने छ । आज सुर्खेतका जनताले पछुतो गर्ने नेतामध्ये शर्मा छन् । तसर्थ हाम्रो कर्णालीले एकता,कुशलता र इमानदार युवा नेताको कमि महसुस गरि रहेको छ । हामि युवाको आँखामा आज सहिद ऋषी शर्मा उत्प्रेणाको स्रोत बन्नुपर्छ । किनकि अध्ययनशिलता नै महान हो ।

लिडरसिपका लागि सबैसंग मिलेर मिलाएर जान सक्ने युवा नेतृत्व हामिले सम्हाल्न सक्नुपर्छ । शर्माका व्यक्तिगत र राजनितिक दुवै घटनाक्रमका हरेक घटनालाई नियाल्दा युवालाई नेतृत्व गर्न उत्प्रेणा अवश्य मिल्नेछ । विषयवस्तुको वारेमा नवुझेरै बोलिदिने यहाँको परिपाटीमा शर्माको कानुन, राजनितिशास्त्र, दर्शनशास्त्र र अर्थशास्तेरको अध्ययनशिलता बाट हामिले एउटा असल युवा लिडरले के गर्नुपर्छ त्यो बुछेका छौ । तसर्थ सम्झनामा मात्र सिमित रहेका सहिद शर्मा युवाको आँखामा पेरेणाको स्रोत बनेका छन ।
हार्दिक श्रद्वान्जली

भरत गौतम
मध्यपश्चिमाञ्चल विश्वविद्यालय
वीरेन्द्रनगर सुर्खेत