कर्णाली तर्न तुइनको भर

सुर्खेत : हुम्लाका दक्षिणी क्षेत्रका बासिन्दाले अझै पनि तुइनको भरमा कर्णाली नदी पार गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ । आवश्यक ठाउँमा झोलुङ्गे पुल निर्माण हुन नसक्दा स्थानीयले ज्यान जोखिममा पारेर तुइन प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।
अदानचुली गाउँपालिका–१ का अंग महताराले ज्यान जोखिममा राखेर कर्णाली नदी तरिरहेको बताए । वर्षौँदेखि झोलुुङ्गे पुलको माग गर्दा पनि योजना नपर्दा हुम्ला र मुगुका स्थानीय दुई जिल्लाको सीमाना दोमुखमा तुइन निर्माण गरेर वारपार गर्ने गरेका छन् । सो स्थानमा हुम्ला र मुगु कर्णाली मिसिन्छ ।
कर्णाली नदीमा बर्खाको उर्लेको भेलमा पानी छुने गरी तुइन तर्नुपर्दा डर लाग्ने स्थानीय बताउँछन् । तुइन पनि धागोको जाली बनुर बनाइएको छ । जालीमा मानिस बस्नु पर्ने र त्यसपछि कर्णाली नदी पार गर्दा निक्कै जोखिम हुने गरेको छ ।
तुइनबाट यात्रुसँगै सामान पनि ढुवानी गरिन्छ । विगत पाँच वर्षदेखि स्थानीयले तुइन तर्दै आएका छन् ।
अदानचुलीकै अर्का स्थानीय परबहादुर बुढाले दोमुख पुल निर्माणका लागि गाउँपालिकादेखि सबै निकायमा माग गरिएको भए पनि कतैबाट सुनुवाइ नभएको गुनासो गरे । तीन महिनाअघि सो तुइनबाट सामान ढुवानी गर्ने क्रममा जाली चुटिएर सामान नदीमा खसेको बताउँदै उनले कुनै बेला यात्रुहरु पनि त्यसरी पर्ने डर उत्तिकै रहेको बताए ।
तुइनमा दैनिक ३० देखि ४० जना यात्रुले प्रयोग गर्ने गरेका छन् । अदानचुली गाउँपालिकाले आफ्नो बजेटबाट पुल बनाउन श्रोतको अभाव रहेको जनाएको छ । दोमुखमा मात्र नभइ कर्णाली नदीका ६ भन्दा बढी स्थानमा यसरी नै तुइन प्रयोग गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।
त्यस्तै, कर्णाली नदी वारपार गर्न हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका–२ रिपगाउँका बासिन्दा पनि तुइनकै भर पर्नुपरेको छ । दैनिक कामकाजका लागि नदी वारपार गर्न तुइनकै भर पर्नुपरेको स्थानीय बासिन्दाले बताएका छन् । स्थानीय बासिन्दाले बनाएको काठेपुल कर्णालीले बगाएपछि पाँच वर्षदेखि तुइनबाटै वारपार गर्दै आएका छन् । ‘घाँस, दाउरा, खेतको काममा जाँदा तुइनबाटै आवतजावत गर्छौँ,’ स्थानीय गोरे फडेराले भने ।
उनीहरू घाँस, दाउराको भारीलाई पनि तुइनबटै तार्छन् । पिठ्युँमै भारी बोकेर ओहोदोहोर गर्दै आएको अर्का स्थानीय बासिन्दा वीरजित परियारले बताए । ‘भारी बोकेरै यताउता गर्छौँ,’ उनले भने ।
उनले अरुको सरसामान तार्न पनि सहयोग गर्दै आएका छन् । काठेपुल नदीले बगाएपछि तुइनकै भर रहेको उनले बताए । ‘गाउँलेका सरसामान तार्ने काम पनि गर्छु,’ उनले भने । कर्णाली नदीमा गिउसी भन्ने स्थानमा पुल छ । त्यहाँ पुग्न तीन घन्टा लाग्ने गरेको स्थानीय गोरे फडेराले बताए । खेतपातीका लागि कर्णालीपारि जान पनि समस्या भएको उनको भनाइ छ ।
हुम्लावासी कर्णाली नदीका विभिन्न स्थानमा तुइनकै भर पर्दै आएका छन् । स्थानीय बासिन्दाका अनुसार एक दर्जनभन्दा बढी स्थानमा तुइनको प्रयोग हुँदै आएको छ ।